Muhammet Bazum

Wikipediýa, erkin ensiklopediýa
Mohamed Bazoum
محمد بازوم

Bazoum 2023-nji ýylda
Nigeriň 10-njy prezidenti
Nigeriýa Demokratiýa we Sosializm Partiýasy
Wezipede
Mart 2011 – 20 Dekabr 2022
Şahsy maglumatlar
Doglan wagty (1960-01-01) 1 January 1960 (age 64)
Bilabrine,
PariýasyDemokratiýa we sosializm üçin Nigeriýa partiýasy
Ýanýoldaş(lar)yHadiza Ben Mabrouk
Alma materÇeýh Anta Diop uniwersiteti
DinSünni Yslam
MilletiDiffa Arab

Muhammet Bazum (arap. محمد بازوم‎‎; 1960-njy ýylyň 1-nji ýanwarynda doguldy)[1] 2021-nji ýyldan 2023-nji ýyla çenli Nigeriň 10-njy prezidenti bolup işlän Nigeriýaly syýasatçy. 2020–21-nji ýyllardaky prezident saýlawlarynda ýeňiş gazanyp we döwlet agdarylyşygy synanyşygyndan soň 2021-nji ýylyň aprelinde işe başlady.[2] Prezidentiň garawullarynyň we ýaragly güýçleriň ýolbaşçylygyndaky 2023-nji ýyldaky Nigeriýa döwlet agdarylyşygyndan bäri Abdurahamane Çiani bilen prezidentligi jedelleşýär.[3][4]

Prezident bolmanka, Nigeriýa Demokratiýa we Sosializm Partiýasynyň (PNDS-Taraýa) prezidenti bolup işledi.[5] Şeýle hem, 1995-nji ýyldan 1996-njy ýyla çenli we ýene-de 2011-nji ýyldan 2016-njy ýyla çenli Daşary işler ministri bolup işledi. 2016-njy ýylda gysga wagtyň içinde Prezidentde Döwlet ministri bolup işledi we soňra prezident saýlanýança 2016-njy ýylyň arasynda Içeri işler ministri wezipesine bellendi. 2021-nji ýylda, 2020–21-nji ýyllarda geçiriljek prezident saýlawlaryna gatnaşmak üçin işinden aýrylanda. Bazoum, prezident saýlawynyň ikinji tapgyrynda öňki prezident Mahamane Ousmane garşy 55,67% ses alyp, ýeňiş gazandy.[6] Nigeriýanyň taryhynda ilkinji arap prezidenti.[7][8]

Irki durmuş we karýerasy[düzet | çeşmäni düzet]

Muhammet Bazoum 1960-njy ýylda häzirki Nigeriýanyň Diffa sebitinde, Fransiýa Nigeriýasynyň Bilabrin obasynda dünýä indi.[9] Ol Zinder sebitiniň Bilabrin şäherinden 200 km günbatarda ýerleşýän Tesker şäherinde önüp-ösdi. Bazoum Goure başlangyç mekdebinde okaýar we Zinderdäki Amadou-Kouran-Daga orta mekdebini (Amadou-Kouran-Daga)[7][10] He studied philosophy in the faculty of letters and human sciences' philosophy department at Cheikh Anta Diop University (sometimes called the University of Dakar) in Senegal from 1979 to 1984.[9] Bazoum then completed his master's degree in political and moral philosophy, also at the University of Dakar, including a diploma in logic and epistemology.[9] 1979-njy ýyldan 1984-nji ýyla çenli Senegaldaky Çeýh Anta Diop uniwersitetiniň (käwagt Dakar uniwersiteti diýilýär) harplar we adam ylymlary pelsepe bölüminde filosofiýa öwrenýär. Bazoum soňra Dakar uniwersitetinde syýasy we ahlak pelsepesi boýunça magistr derejesini, şol sanda logika we epistemologiýa diplomyny tamamlady. Derejelerini gutarandan soň, Bazoum birnäçe welaýat orta mekdeplerinde alty ýyl mugallymçylyk etdi. Şeýle hem, Nigeriýanyň Milli mugallymlar birleşigine (SNEN) milli kärdeşler arkalaşygyna goşuldy. Soňra Bazoum, 1991-nji ýyldaky Milli konferensiýada wekilçilik eden Niger Işçiler Kärdeşler arkalaşygynyň (USTN) ýerine ýetiriji komitetine goşuldy.

Bazoum Hadiza Mabrouk Bazoum bilen durmuş gurýar. Dört çagasy bar, şol sanda Salem we birnäçe gyzy.[9][11]

Irki syýasy karýerasy[düzet | çeşmäni düzet]

Bazoum, Mahamadou Issoufou bilen bilelikde 1990-njy ýylda Nigeriýanyň Demokratiýa we Sosializm Partiýasynyň esaslandyryjy agzasy boldy. Bazoum 1991-nji ýyldan 1993-nji ýyla çenli premýer-ministr Amadou Çaýfunyň geçiş hökümetinde Daşary işler we Hyzmatdaşlyk ministriniň ýanyndaky Döwlet sekretary bolup işledi.[12][13] 1993-nji ýylyň 11-nji aprelinde geçirilen ýörite saýlawda PNDS kandidaty hökmünde Teskeriň ýörite saýlaw okrugyndan Milli Mejlise saýlandy; bu fewral aýynda geçirilen Teskerde geçirilen ilkinji saýlawyň ýatyrylmagyndan soň boldy.[14]

Parlament karýerasy[düzet | çeşmäni düzet]

2004-nji ýylyň 4-5-nji sentýabrynda geçirilen PNDS-iň dördünji adaty kongresinde Bazoum wise-prezident saýlandy.[15] Bazoum 2004-nji ýylyň dekabrynda geçirilen parlament saýlawynda ýene-de Milli Mejlise saýlandy,[16] we ondan soňky parlament döwründe Milli Mejlisiň üçünji wise-prezidenti boldy[17] we PNDS mejlis toparynyň wise-prezidenti.[18]

Prezident[düzet | çeşmäni düzet]

Nigeriýa hökümetiniň ýokary derejeli agzasy hökmünde Bazoum 2020–21 Nigeriýa umumy saýlawynda PNDS-e prezidentlige kandidat hökmünde Issoufunyň mirasdüşeri diýlip yglan edildi. Bazoumyň prezident saýlaw kampaniýasy, maşgalanyň göwrümini çäklendirmek we gyzlara has köp bilim bermek arkaly sowatlylygy we jyns deňligini ýokarlandyrmak arkaly Nigerdäki demografiki meseleleri çözmek ýaly pikirlere gönükdirildi.[19]

Salgylanmalar[düzet | çeşmäni düzet]

  1. ↑ "Mohamed Bazoum: qui est le nouveau président du Niger?" (fr). BBC News Afrique. 24 February 2021. https://www.bbc.com/afrique/region-55515101.
  2. ↑ "Niger's Mohamed Bazoum sworn in as president after failed coup" (en-GB). BBC News. 2 April 2021. https://www.bbc.com/news/world-africa-56613931.
  3. ↑ Walsh, Declan (August 3, 2023). "‘Not Another Coup as Usual’: What to Know About Niger’s Crisis" (en). The New York Times. https://www.nytimes.com/article/niger-coup-military-explainer.html.
  4. ↑ Presse, AFP-Agence France. "ECOWAS Head Says Benin President On Mediation Mission To Niger". www.barrons.com. Retrieved 26 July 2023. 
  5. ↑ "Niger's Bazoum offers stability over democracy". Emerald Expert Briefings. oxan-db (oxan-db). 1 January 2019. doi:10.1108/OXAN-DB243255. Retrieved 27 December 2020 – via Emerald Insight.  Unknown parameter |s2cid= ignored (help)
  6. ↑ "Mohamed Bazoum wins Niger's presidential runoff". AFP. Nation. 23 February 2021. https://nation.africa/kenya/news/africa/mohamed-bazoum-wins-niger-s-presidential-runoff-3301926.
  7. ↑ 7.0 7.1 Sitirleme säwligi: Nädogry <ref> tegi; jaf atly refler üçin tekst görkezilmändir
  8. ↑ Cafiero, Giorgio (2021-07-05). "Israel normalisation: Is Niger next in line?". Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/opinion/israel-normalisation-niger-next.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 "Featured Speaker: Mohamed Bazoum, President of the Republic of Niger". World Bank. 2023-03-30. https://live.worldbank.org/experts/mohamed-bazoum.
  10. ↑ Sitirleme säwligi: Nädogry <ref> tegi; fpost atly refler üçin tekst görkezilmändir
  11. ↑ Olivier, Mathieu (27 July 2023). "Au Niger, l'armée affirme avoir renversé Mohamed Bazoum". Jeune Afrique. https://www.jeuneafrique.com/1467524/politique/au-niger-larmee-affirme-avoir-renverse-mohamed-bazoum/.
  12. ↑ "Gouvernements de la transition de Cheffou Amadou" Archived 27 sentýabr 2007 at the Wayback Machine, Nigerien presidency website Şablon:In lang.
  13. ↑ "De l'art d'utiliser les dettes", L'Humanite, 26 September 1992 Şablon:In lang.
  14. ↑ "Afrique de l'Ouest - Niger - Cour suprême - 1993 - Arrêt no 93-12/cc du 20 avril 1993" Archived 22 aprel 2007 at Archive.today, droit.francophonie.org Şablon:In lang.
  15. ↑ "Comité Exécutif National issu du 4ème Congrès Ordinaire, Niamey du 04 au 05 Septembre 2004" Archived 7 oktýabr 2011 at the Wayback Machine, PNDS website Şablon:In lang.
  16. ↑ List of deputies in the National Assembly, National Assembly web site (2005 archive) Şablon:In lang.
  17. ↑ Page at the official website of the National Assembly of Niger Archived 2005-02-13 at the Wayback Machine Şablon:In lang.
  18. ↑ Page on parliamentary groups at the official website of the National Assembly of Niger Şablon:In lang.
  19. ↑ "Niger: Election just the start of challenges for new president", DW, 22 December 2020.
Çeşmesi: "https://tk.wikipedia.org/w/index.php?title=Muhammet_Bazum&oldid=242000"